Maandagmiddag kondigde de Duitse minister van Binnenlandse Zaken Nancy Faeser structurele grenscontroles aan langs alle landsgrenzen. Reden voor de controles is een toegenomen terroristische dreiging, waarvan de dodelijke aanslag in Solingen in augustus een triest voorbeeld is.

Bij de Poolse grens zijn sinds half oktober 2023 strengere controles. Daarbij zijn volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken al 30.000 mensen geweigerd en de controles leiden regelmatig tot lange files. Bij de grens tussen Duitsland en Oostenrijk wordt al sinds 2015 strenger gecontroleerd.

Oostenrijk

'We weten van de grens met Oostenrijk dat deze controles kunnen leiden tot langzaam rijdend verkeer en ook tot files en ongelukken op de betreffende snelwegen. We hebben ook berichten ontvangen over wachttijden aan de grens met Polen, Tsjechië en Zwitserland', laat Dirk Engelhardt, voorzitter van BGL, weten aan vakblad Transport & Logistiek.

'Het zal voor vrachtwagenchauffeurs nog moeilijker worden om zich aan de wettelijke rij- en rusttijden te houden en bevoorradingsketens zullen steeds onvoorspelbaarder worden', meent Engelhardt.

Corona

TLN voorziet eenzelfde situatie bij de Nederlandse grens. 'Tijdens de coronaperiode en het EK voetbal in Duitsland hebben we kunnen zien welke verregaande problemen grenscontroles kunnen veroorzaken. Chauffeurs moesten soms onmenselijk lang wachten. Daarnaast kost elk uur wachttijd honderd euro per chauffeur', schrijft de organisatie.

'We vrezen voor grote economische en sociale schade, waardoor producten niet op tijd aankomen, handelsstromen in de war geschopt worden en de planningen van transportbedrijven ernstig verstoord raken. Duitsland is de grootste economie van de EU en ondermijnt hierdoor het Schengenakkoord en het vrije verkeer van goederen. Dit heeft zware gevolgen voor een beroepsgroep die hier niets mee te maken heeft', schrijft TLN.

Voortbestaan

Volgens de Duitse brancheorganisatie zouden bedrijven die de grenzen vaak moeten oversteken zelfs in de financiële problemen kunnen geraken. 'Als er uitgebreide en permanente controles worden uitgevoerd aan de grenzen die nu extra worden getroffen, zijn er duidelijk aanzienlijke extra kosten en inspanningen te verwachten voor de betrokken transportbedrijven, wat het voortbestaan van bedrijven die zijn gevestigd in grensregio’s en die zich met name richten op grensoverschrijdend transport, in gevaar zou kunnen brengen', vreest Engelhardt.

'Dichte grenscontroles zouden kunnen escaleren tot een zeer ernstig probleem, vooral voor bedrijven die zich bezighouden met just-in-time transport. Bovendien mag het milieueffect van extra emissies niet buiten beschouwing worden gelaten.'

Open grenzen

'De open Europese binnengrenzen zijn belangrijke Europese verworvenheden en zijn van immens belang voor de transport- en logistieke sector in het bijzonder', zegt Engelhardt. 'Het Schengenakkoord bepaalt dat beperkingen van dit recht alleen tijdelijk, als laatste redmiddel en onder strikte afweging van proportionaliteit mogen worden opgelegd. Het idee van het Schengengebied is om de buitengrenzen van de EU efficiënt te beveiligen met open binnengrenzen.'

Uiteindelijk hangt de werkelijke impact van grenscontroles op de transportsector vooral af van de intensiteit van de controles. Hoe streng die zullen zijn, is nog niet bekend.