Johnny Nijenhuis van eTruck Academy vroeg aan het AI-chatprogramma ChatGPT om een ‘roast’ te maken van elektrische vrachtwagens. Een roast is een cabaretvorm waarbij een persoon op speelse wijze ten overstaan van publiek door anderen wordt beledigd.

De uitkomst van de roast van de e-truck was geestig, maar het wrange is dat de chatrobot leert door bestaande teksten te lezen. Op het zero-emissie-transport in het algemeen en e-trucks in het bijzonder is blijkens alle content op het internet nog veel aan te merken.

En dat terwijl de transportsector er vaart mee moet maken. De CO2-uitstoot moet omlaag, daar is de wetenschap het over eens. Maar hóe dat precies moet gebeuren, daar is geen consensus over. Er zijn ook heel veel oplossingen mogelijk: van elektrisch rijden tot het gebruik van biobrandstoffen of waterstof.

Een antwoord op de hoe-vraag zal zich de komende jaren uitkristalliseren. Eerst moet de markt aanstalten maken om te gaan innoveren om tegen 2050 ‘net zero’ te kunnen zijn. In augustus was nog maar 0,6% van alle zware vrachtwagens met een Nederlands kenteken uitstootvrij.

Er zijn drie manieren om een verandering in een markt teweeg te brengen, bepleit hoogleraar supply chain management Jack van der Veen van Nyenrode Business Universiteit. Hij doet onderzoek naar verduurzaming in de logistiek.

De eerste manier is marktgedreven, wanneer de klant het afdwingt. Die marktvraag speelt niet tot nauwelijks in de logistiek. Hoewel er een aantal verladers is dat wel vraagt om transport met een lage emissie zonder dat de uiteindelijke kostprijs daarbij de bepalende factor voor de opdracht is, wint de lagere kostprijs het meestal nog van het klimaat. Money talks.

Een tweede manier om innovatie aan te jagen, is een veranderende maatschappelijke norm. Nu willen we allemaal wel graag dat de klimaatproblemen worden teruggedrongen, maar behalve bij een paar koplopers is die wil onvoldoende om de markt als geheel in beweging te krijgen.

Alleen met regeltjes worden alle partijen tegelijkertijd gedwongen om iets te doen en kan het gelijke speelveld behouden blijven. Een belangrijke kanttekening daarbij is, dat er ook handhaving nodig is om ervoor te zorgen dat iedereen zich aan die regels houdt.

De enige aanjager voor innovatie en voor zero-emissie-vervoer is op dit moment de wet- en regelgeving. Denk aan de duurzaamheidsrapportages die in het kader van CSRD moeten worden gemaakt, of aan de verhoogde prijzen aan de pomp die eraan komen voor fossiele brandstof onder invloed van ETS2. Willen we het zero-emissie-transport versnellen, dan is de sector eerder gebaat bij méér regels dan bij vermindering van de regeldruk.

Ik vroeg de chatrobot hoe ik als individu de logistiek zou kunnen helpen met verduurzamen. De samenvatting van het antwoord: ‘minimaliseer je consumptie’. Misschien komt daar in de toekomst dan ook wel wet- en regelgeving voor.