Het wordt tegenwoordig welgevoeglijker geacht om ze ‘Native Americans’ te noemen, maar ook daar was nog geen enkele sprake van, want Amerika’s naamgever, ontdekkingsreiziger Amerigo Vespucci, moest nog geboren worden: die zag in 1454 het levenslicht. Ook van Christoffel Columbus hadden ze in ‘Amerika’ nog geen last. Die zou pas in 1492 voor stampij komen zorgen.

Nog langer, anderhalve eeuw na de opening van het stadhuis van Gouda, zou het duren tot Nederlanders voet aan wal zouden zetten in Japan, waar in themapark Huis ten Bosch tegenwoordig een op ware grootte nagebouwde kopie van het Goudse stadhuis een van de trekpleisters is.

Het stadhuis van Gouda is niet alleen een van de markantste en oudste historische gebouwen van ons land, maar is feitelijk ook een monument voor de Nederlandse binnenvaart en voor Nederlands bier, zo leerde ik van een bezoekje aan Museum Gouda. De graven van Holland hadden de vaarweg langs Gouda aangewezen als de verplichte route voor binnenvaartschepen van en naar het zuiden (Vlaanderen), en het daarmee gepaard gaande tolrecht bracht veel geld in het Goudse laatje. De Goudse positie als transportcentrum trok veel economische activiteit, waarbij Gouda uitgroeide tot het bier- en lakenwalhalla van de lage landen. Het was aan binnenvaart-, bier- en laken-opbrengsten te danken dat Gouda medio vijftiende eeuw zo’n fraai stadhuis kon bouwen.

Het binnenvaartmonopolie verdween, Vlamingen veroverden de bierwereld en Gouda wachtte eeuwen vol armoe, kommer en kwel, ziekte en dood. In het stadhuis moest voor de gemiddelde Gouwenaar medio 19e eeuw al na 21 jaar aangifte van overlijden worden gedaan, want zo laag was toen de levensverwachting. De zoektocht naar nieuwe manieren om zich economisch te onderscheiden, leverde wel successen op met onder meer kaas, kaarsen en stroopwafels.

Anno 2024 is Nederland toch weer de grootste bier­exporteur van Europa: met 2,6 miljard liter zijn ‘we’ volgens de Eurostat-statistieken afgetekend de nummer 1, gevolgd door België (1,6 miljard) en Duitsland (1,5 miljard). Een belangrijke rol in de bierdouche die we over de wereld uitstorten, speelt containerterminal Alpherium uit Alphen aan den Rijn, die schepen vol bier afhandelt voor de Zoeterwoudse megabrouwerij van een bekend biermerk. Op de route van en naar de haven van Moerdijk kunnen de schippers zo altijd even hun pet afnemen voor de bier- en binnenvaartbakermat: Gouda.