Bart Noordzij (Rotterdam Shortsea Terminals): ‘Niet fungeren als team kan je je leven kosten’

Bart Noordzij, 42 jaar, gescheiden, twee kinderen. Opleiding KMA (Koninklijke Militaire Academie), werkte ruim tien jaar bij de Koninklijke Landmacht, onder meer als officier infanterie. Twee uitzendingen naar Afghanistan. Vanaf 2011 werkzaam bij APM Terminals, sinds 2022 coo bij Rotterdam Shortsea Terminals.

Aan welke bagage uit je defensietijd heb je nog veel in het werkende burgerleven in de haven?

'Je leert snel schakelen als militair. Het ene moment ben je diplomaat, dan weer hulpverlener en honderd meter verderop krijger. Juist bij defensie ervaar je de kracht van samenwerken: één is geen. Je leert ook jezelf goed kennen en ervaart hoe je reageert onder extreme omstandigheden. Die persoonlijke ontwikkeling neem je je verdere leven mee.

Het besef dat niemand groter is dan het team vind ik belangrijk. Bij defensie is samenwerken een noodzaak: niet fungeren als team kan je je leven kosten.

Ik ben nog steeds actief met veteranen, omdat ik wil duidelijk maken dat het niet alleen maar gaat om oude militairen met PTSS (posttraumatische stressstoornis, red.). Er zijn ook jonge veteranen die verdienen dat er geluisterd wordt naar hun verhaal.'

Waarom heb je defensie verlaten? En hoe was de omschakeling naar een gewone baan?

'Ik was niet van plan om eruit te gaan, maar werd gebeld door een oud maatje bij APMT. Ik had nog nooit gesolliciteerd, bij defensie word je geplaatst, dus ik was benieuwd hoe ik het eraf zou brengen. Pas toen ik in de laatste ronde een voorstel kreeg, ben ik erover gaan nadenken. Mijn eerste kind was net geboren. Dit gaf de mogelijkheid om hem elke avond in bed te leggen. En, ik ga altijd graag een nieuwe uitdaging aan.

De overgang naar een gewone baan ging vooral gepaard met verwondering. Bij defensie heb je geleerd om niet bang te zijn voor verandering en moet je flexibel zijn. Dat is in het burgerleven niet altijd vanzelfsprekend.'

Kan de havengemeenschap dan iets van jullie leren?

'In het leger heerst een can do-mentaliteit en weet je hoe je specialisten moet inzetten om problemen op te lossen. Als er in mijn gewone werk iemand bij me komt met een probleem, reageer ik ook: jij bent de specialist, onderzoek verschillende opties, dan kijken we samen wat de beste oplossing is. Dat heeft met ownership te maken.

In de haven wordt nog weleens individueel gedacht. Problemen worden afgeschoven, verandering wordt soms te veel als een bedreiging gezien. Maar samen werken aan verandering is juist noodzakelijk om relevant te blijven. Daar is nog veel te winnen. Dat geldt ook op het gebied van onderling vertrouwen.'

Mis je iets uit je tijd als militair?

'Ik heb bij defensie de grootste diepte- en hoogtepunten meegemaakt. Onder mijn commando is iemand van mijn groep omgekomen. Ook een goede maat is omgekomen in Afghanistan, dat is heftig. Er is echt niets romantisch aan een oorlogssituatie.

Wat ik mooi vind, is dat je als commandant een soort vader bent voor de eenheid, zeker op missie. Dan ben je allemaal ver van huis en deel je ook privé dingen met elkaar, omdat je op elkaar bent aangewezen. Je krijgt een sterke band door samen te werken aan complexe opdrachten waarin iedereen zijn taak heeft. Je bereikt het beste door gezamenlijk vertrouwen en verantwoordelijkheid.'

Wat doet het met je als ex-militair dat er nu zo dichtbij weer een oorlog woedt?

'Ik denk er wel over na om misschien weer reservist te worden; met mijn kennis en ervaring kan ik wellicht iets bijdragen aan de nationale veiligheid. Het is belangrijk te beseffen dat het geen ver-van-mijn-bedshow’ is.'

Izzy Gun (APM Terminals): ‘Dat je niet in stress schiet, irriteert mensen soms’

Izzy Gun, 42 jaar, getrouwd, drie kinderen. Opleiding KMA, werkte ruim zestien jaar bij de Koninklijke Landmacht, onder meer bij het Korps Commandotroepen. Vijf keer uitgezonden: een keer Irak, een keer Bosnië en drie keer Afghanistan. Sinds 2017 bij APM Terminals, nu equipment manager aldaar.

Aan welke bagage uit je defensietijd heb jij veel in het werkende burgerleven?

'Discipline en leiderschap. Ik profileer me niet als leidinggevende en ben niet bezig met mijn eigen carrière, maar ben faciliterend aan het team. Je moet rechtdoorzee zijn en je fouten durven toegeven. Als ex-militair ben je flexibel en altijd kalm en ontspannen. Ik vind stress op de werkvloer echt nergens voor nodig. Je hebt er niets aan als mensen gestrest heen en weer gaan rennen. Neem even de tijd om te kijken wat er aan de hand is en neem dan tegenmaatregelen. Dat je niet in de stress raakt, kan mensen soms ook irriteren, omdat ze denken dat het je niet raakt. Maar die kalmte moet je niet verwarren met nonchalance.'

Waarom heb je defensie verlaten? En hoe was de omschakeling naar een gewone baan?

'Ik voel nog steeds een grote passie voor defensie. Als ik geen kinderen had, zat ik er waarschijnlijk nog steeds. Maar nu voel ik me helemaal thuis bij APMT, het is een dynamische omgeving waar elke dag iets nieuws gebeurt.'

Zijn ex-militairen gewild in de haven?

'Burgerorganisaties, zoals het Havenbedrijf, hebben veel aan ex-militairen, omdat ze verantwoordelijkheid durven te nemen. Als de opdracht duidelijk is, voeren ze die uit, inclusief tussentijdse veranderingen. ‘Lees voor kip: konijn’: dat is niet voor niets een uitdrukking bij defensie. Als plannen onverwacht worden gewijzigd, doe je dat en raak je niet in de stress. Dat is in een gewone werkkring weleens anders.'

Mis je iets uit je tijd als militair?

'Defensie is een manier van leven, onvergelijkbaar met het burgerschap. Het is de spanning, het broederschap: die aspecten maken het zo bijzonder. Als je met elkaar op missie bent en je hebt in hetzelfde zakje gepoept, dan heb je weinig geheimen voor elkaar. Je moet vooral ook elkaars kwetsbaarheden kennen om goed als team te kunnen functioneren. Je moet letterlijk en figuurlijk voor elkaar door het vuur gaan. Dan kun je geen masker meer op hebben en moet je niet bang zijn om je ware aard te tonen.'

Wat doet het met je als ex-militair dat er nu zo dichtbij weer een oorlog woedt?

'Toen de oorlog in Oekraïne uitbrak, dacht ik meteen: als het echt misgaat, dan ben ik de eerste die zich gaat melden. Dan bekruipt me toch het gevoel dat ik erheen moet omdat ik kan helpen.'

Joost Mes (Eqin | Indu-Tools): ‘Beter een goede planning dan een plan’

Joost Mes, 41 jaar, getrouwd, drie kinderen. Opleiding KMA, ruim tien jaar bij de Koninklijke Landmacht, onder meer als compagniescommandant infanterie, drie keer uitgezonden naar Afghanistan. Vanaf 2014 bij APM Terminals, sinds 2023 operationeel directeur van Eqin | Indu-Tools Group (United Rentals).

Aan welke bagage uit je defensietijd heb je veel in het werkende burgerleven?

'Als ik op iemands cv zie dat hij bij defensie heeft gezeten, dan weet ik meteen dat daar vaak ook bepaalde karaktertrekken bij horen. Doorzettingsvermogen, besluitvaardigheid, goed kunnen improviseren, los van emoties kunnen doorpakken. Tijdens de KMA-opleiding ligt het accent op leidinggeven, zelfstandigheid en zelfredzaamheid. Daar heb je je hele werkende leven wat aan.

Militairen zijn vaak initiatiefnemers en kunnen goed een plan maken. Tegelijkertijd weet je, juist ook als militair, maar al te goed dat een plan in de praktijk vaak anders uitpakt. Plans are useless, but planning is indispensable, zei Eisenhower al. Ik ben blij dat ik heb geleerd om onder extreme omstandigheden analytisch te denken en beslissingen te nemen, ook als nog niet alle informatie beschikbaar is.

Als militair weet je dat iedereen binnen een organisatie kostbaar is, en dus wordt er nooit badinerend over elkaar gepraat. Als je ergens beseft hoeveel er afhangt van de teamspirit, dan is het wel bij defensie. Het accent ligt op het samen doen en op de verantwoordelijkheden zo diep mogelijk in de organisatie neerleggen. Wat ook helpt, is dat militairen eerlijk en transparant zijn. Politieke spelletjes kun je je gewoonweg niet permitteren als je op missie bent.'

Waarom heb je defensie verlaten? En hoe ben je in de havensector terechtgekomen?

'Op een gegeven moment werd er steeds meer bezuinigd bij defensie en werden plannen afgeblazen. Dat vond ik frustrerend. Een aantal collega’s werkte toen al bij APMT. Ik hoorde daar goede verhalen over. Zo ben ik daar ook terechtgekomen. De haven is een dynamische wereld, dat maakt het mooi om in te werken.'

Zijn ex-militairen gewild in de haven?

'Ja, en dat is niet zo gek. Wij zijn gewend om snel te veranderen, kunnen ons razendsnel aanpassen en staan 24/7 aan. In de haven moet je wel je mannetje kunnen staan, en dat kunnen ex-militairen.'

Mis je iets uit je tijd als militair?

'De schaduwkant van defensie is natuurlijk dat je nare dingen meemaakt en zelfs mensen kwijtraakt. Maar werken bij defensie is en blijft bijzonder, omdat je in de meest absurde en extreme situaties terechtkomt en als groep op elkaar aangewezen bent en zinvol werk doet. Dat schept een enorme vertrouwensband.'

Wat doet het met je als ex-militair dat er nu weer zo dichtbij een oorlog woedt?

'Ik volg het zeker, maar ga er zelf niets mee doen. Ik heb nog altijd van dichtbij met defensie te maken, want mijn vrouw is officier bij de Landmacht en die gaat daar voorlopig niet mee stoppen.'

Gabriel Kierkels (Euroports): ‘Van een Chinook gaat mijn hart sneller kloppen’

Gabriel Kierkels, 60 jaar, getrouwd. Opleiding KMA, werkte 25 jaar bij de Koninklijke Luchtmacht, onder meer als Chinook-piloot (Chinook = transporthelikopter) en commandant van het 298 Chinook Squadron. Uitzending onder meer naar Cambodja en Afghanistan. Van 2009 tot 2018 werkzaam bij APM Terminals, daarna bij Euroports directeur Group Sustainability & QHSE.

Aan welke bagage uit je defensietijd heb je veel in het werkende burgerleven?

'Bij defensie leer je hoe belangrijk het is dat iedereen optimaal kan functioneren binnen een team, en dat iedereen even belangrijk is. De juiste teamspirit is doorslaggevend, je moet echt wat voor elkaar over hebben. En: strategisch en rationeel denken is belangrijk. Ik stuurde piloten rechtstreeks het gevaar in en stelde ze bloot aan veel risico’s. Dan moet je precies weten wat je doet en tegelijkertijd niet bang zijn om beslissingen te nemen. Daarvoor heb je blindelings vertrouwen in elkaar nodig. Dat leer je bij defensie. Als militair heb je geen tijd voor spelletjes, omdat de situatie vaak te urgent is.'

Waarom heb je defensie verlaten? En hoe was de omschakeling naar een gewone baan?

'Mijn vertrek was een combinatie van dingen. Een belangrijke was dat er steeds meer op defensie werd bezuinigd. Er was gewoonweg weinig aandacht voor defensie. Het kostte steeds meer moeite om nog genoeg goede mensen en materieel klaar te hebben voor missies. Ik kon er niet meer helemaal achter staan dat we onze mensen op uitzending stuurden terwijl ze daar wellicht nog niet helemaal klaar voor waren. En dat terwijl defensie op missies juist graag steun wilde van Chinooks. Die waren erg gewild vanwege de enorme transportcapaciteit.

Via via kwam ik met APMT in contact. De haven sprak me meteen aan. Je hebt met groot materieel te maken en veiligheid is cruciaal.'

Zijn ex-militairen gewild in de haven?

'Als militair ben je al gewend om om te gaan met grootschalige logistieke vraagstukken en weet je hoe belangrijk het is als bepaalde spullen niet op tijd van A naar B worden gebracht. Het kan grote gevolgen hebben als munitie of militair materieel niet op de afgesproken tijd op de juiste plek is.

Daarbij heb je als militair geleerd altijd het overzicht te houden en de kalmte te bewaren. Onder alle omstandigheden blijf je rationeel en nuchter denken.'

Mis je iets uit je tijd als militair?

'Bij defensie gaat het onderlinge vertrouwen heel diep, dat mis ik soms. En als ik het geluid hoor van een Chinook die overvliegt, dan gaat mijn hart nog altijd sneller kloppen. Bij defensie doe je toch heel nuttig en zinvol werk.'

Wat doet het met je als ex-militair dat er nu zo dichtbij weer een oorlog woedt?

'Ik volg het zeker, ook vanuit defensie-oogpunt, maar ik zie mezelf daar geen rol meer spelen, die tijd is geweest. Het doet me wel deugd dat we bij defensie nu aan het herstellen zijn wat we in twee decennia zo lieten afbrokkelen.'