Zoals de Grieken zich in een houten paard verstopten om de stad Troje binnen te komen, kruipen Rotterdamse uithalers in containers om de haventerminals op de Maasvlakte te betreden. In tegenstelling tot de soldaten uit de Ilias van Homerus hebben de verstekelingen echter niet een verovering op het oog, maar verlaten ze het terrein weer zo snel mogelijk met een volle buit, meestal cocaïne. De Trojaanse containers achterlatend.

Het is een geduchte methode die de Zeehavenpolitie steeds vaker tegenkomt in de haven van Rotterdam. ‘De containers worden speciaal geprepareerd. Ze slijpen de sluiting, de nokken, eraf zodat de deuren van binnenuit geopend kunnen worden. Daarna plakken ze de nokken er weer op met lijm, dan valt het niet op van buitenaf’, vertelt drugsspecialist Arie van de Rotterdamse Zeehavenpolitie. Uit veiligheidsoverwegingen wil hij niet met zijn volledige naam genoemd worden.

Corrupt

Van belang bij deze modus operandi is, dat de container op het terminalterrein terechtkomt, en daar kunnen criminelen de hulp van corrupte truckers goed bij gebruiken. Die krijgen de taak om de Trojaanse container af te leveren op de terminal. ‘Ze worden op allerlei manieren benaderd, bijvoorbeeld via sociale media of soms zelfs met een handgeschreven briefje op de voorruit: of ze iets willen bijverdienen?’, zegt Arie. ‘Met de dunne marges in het wegvervoer kan het lastig zijn om zo’n verzoek af te wijzen. Ook slecht betaalde buitenlandse chauffeurs zijn een kwetsbaar doelwit.’

‘Chauffeurs worden ook wel benaderd met een handgeschreven briefje op de voorruit’

Soms komt het verzoek om een foute container op te halen van het transportbedrijf zelf, als bijvoorbeeld een planner in het criminele circuit is beland. ‘We zijn bekend met een geval waar een transportbedrijf op een gegeven moment de pensioenen niet meer kon betalen. Dan is iedere rit meegenomen, misschien kijk je dan wat minder goed of een klant wel bonafide is. Het komt zelfs voor dat criminelen zich voordoen als een bekend bedrijf, waarbij hun emailadres in details afwijkt. Kijk dus goed uit met wie je in zee gaat.’

Truckers kunnen zich niet achter hun onwetendheid verschuilen, vindt Arie. ‘Als je als chauffeur hoort dat je opeens in plaats van A naar B, eerst nog langs C moet, en dat is een boerenschuur of een verlaten loods, dan moet er eigenlijk wel een alarmbel gaan rinkelen. Dat zijn precies de plekken waar een lege container wordt omgebouwd tot een Trojaanse container. We willen chauffeurs daar ook bewust van maken: let goed op, gebruik je gezonde verstand. Ik zeg altijd: je kunt maar één keer nee zeggen en dat is de eerste keer. Zodra je op het aanbod van drugssmokkelaars ingaat, is het hek van de dam.’

Tekst gaat verder onder de foto

Hamer

Het opsporen van Trojaanse containers is lastig omdat er op het eerste gezicht niets illegaals aan de hand is. De containers worden aangemeld via Portbase, het communicatieplatform van de haven, en komen via de toegangspoorten de terminals op. Precies zoals dagelijks duizenden containers worden afgeleverd. ‘De Douane maakt er weleens een open, maar het zijn er veel te veel om allemaal te controleren’, zegt Arie.

Bij twijfelgevallen heeft Arie een praktische tip voor chauffeurs. ‘Als je met een hamer een tik op de nok geeft en het is inderdaad een Trojaanse container, valt die er zo af. Ze lijmen de sluiting er namelijk niet zo heel stevig op, anders krijgen ze hem niet meer open van binnenuit. Het gebeurt ook weleens dat de nok eraf valt als de truck over een drempel rijdt, dan kan je gelijk zien dat je met een neppe container te maken hebt.’

Hoewel het aandeel van een vrachtwagenchauffeur beperkt is, zijn de gevolgen aanzienlijk. ‘In het verleden zag je dat chauffeurs er vaak mee weg kwamen, omdat zo’n container pas na een paar dagen wordt ontdekt. De vrachtwagen is dan al lang en breed vertrokken. Maar dit jaar wordt er ook in deze gevallen strafrechtelijk onderzoek gedaan. Op dit moment wordt een aantal van deze onderzoeken afgerond en voor de rechter gebracht. Ook zijn dit jaar al twee chauffeurs op heterdaad veroordeeld voor het binnenbrengen van een Trojaanse container, zij kregen allebei zes maanden onvoorwaardelijk’, zegt Arie.

In de pilot ‘Track de Truck’ ontwikkelt de Zeehavenpolitie een standaardwerkwijze waarbij de politie extra aandacht besteedt aan de rol van wegvervoerders in drugssmokkel en de aanpak van foute transportbedrijven en chauffeurs.

‘Zodra we iemand oppakken, dienen we een verzoek in om de Cargocard, de toegangspas voor alle terminals in de haven, te blokkeren. Datzelfde doen we voor het Portbase-account. En de vervoerder kan zelfs zijn Niwo-vergunning kwijtraken. Dat betekent dat je op zoek moet naar ander werk, want je kan niet langer in de transportsector aan de bak’, zegt Arie.

Vertrouwensketen

Naast het vervoeren van de foute containers, lag er tot voor kort nog een gevaar op de loer voor vrachtwagenchauffeurs: pincodefraude. ‘Pincodes waren bij allerlei partijen in de keten zichtbaar, bij rederijen en expediteurs. Het gebeurde regelmatig dat die pincode werd doorgespeeld aan een criminele chauffeur die een container met drugs ophaalde.’

Met de uitrol van de Vertrouwensketen lijkt deze methode passé. Met dit systeem worden pincodes versleuteld en kunnen vervoerders alleen bij autorisatie via de Vertrouwensketen een container ophalen. De pincode is al afgeschaft voor containers uit Latijns-Amerika en verdwijnt per 1 juli ook voor containers uit Noord-Amerika. En dat werpt zijn vruchten af. ‘We zien het nu bijna niet meer voorkomen’, zegt Arie.

Als onderdeel van de pilot investeert de Zeehavenpolitie ook in preventie. Zo worden gesprekken gevoerd met bedrijven in de hoop dat chauffeurs en transportondernemingen weerbaarder worden tegen de drugshandel.

Transporteurs die afwijkingen signaleren of benaderd worden door criminelen, kunnen dat het beste melden bij de politie. ‘We weten dat er actief geronseld wordt. Als er een acute dreiging is, bel 112. Anders 0800-8844, of via Meld Misdaad Anoniem.’

CargoCards

In 2023 werden acht CargoCards ingenomen van vrachtwagenchauffeurs. Zo’n kaart geeft toegang tot het haventerrein in Rotterdam; zonder kaart kan een chauffeur zijn werk niet meer doen in Rotterdam. De kaart werd drie keer ingenomen omdat een chauffeur een container met drugs van het terrein af wilde rijden en vijf keer omdat een Trojaanse container waar uithalers in zaten het terrein opgereden moest worden.